საგანმანათლებლო

კოლხეთი ცივილიზაციის აკვანი გვერდის ავტორი ისტორიკოსი კლიმენტი შელია

kolxeTs (igive saqarTvelos) uzarmazari sivrceebi ekava, dawyebuli erayidan da mimdebare teritoriiT qimeTi, sudani (kolx-qaldebis `imperia~), pirinei, apenini, xmelTaSua zRvis auzi, Zvel lazikamde. garda amisa, 1921 wlamde ruseTis mier saqarTvelos dapyrobamde, krasnodaris mxaris centrSi (dedaqalaqSi) inaxeboda ruka, romelzec mTel am mxares `megrelTa~ ewera.  tuafsemde mdinare ramden (volga), kazani, riazani (megruli saxelebia), azovis zRva (lazovskoe more - lazebis zRva), mTeli yirimi (rusebs ‘y’ ara aqvT, megrul-qarTulSi ‘y’ Zalian xSirad ixmareba; megrelTa yuriT (dR. sparseTis yuriT), CrdiloeT indoeTamde, rogorc Zveli berZnebi ambobdnen – mewamulis zRvidan kaspiis zRvamde, kolxeTi iyo. 

saqarTvelo uZvelesi droidan erTi qveyana, erTi eTnosi iyo, qveyanaSi erT enaze molaparake xalxi cxovrobda. herodote (Zv. w. V s.) da sxva berZeni swavlulebi, zemoaRniSnul sivrceSi sxva xalxebsa da qveynebs ver xedavdnen, garda kolxeTisa. amiT aRmosavleT saqarTvelosac kolxeTad aRiqvamdnen. adre samegrelos erqva iberia, mosaxleobas ki iberebi (n. mari).